Mutaties en erfelijkheid bij Volièrevogels.
Wat betekent mutatie:
Veel bekende vogelsoorten komen voor in talrijke kleuren en aftekeningen die we niet zien bij de oorspronkelijke stamvorm. De meeste van deze opvallende kleuren zijn het gevolg van mutaties,spontaan optredende veranderingen in het erfelijke materiaal. Mutaties zijn een heel natuurlijk fenomeen dat zo oud is als de aarde zelf. Ze openbaren zich bij alles wat leeft, dus ook bij mensen, bij planten en ook bij virussen en bacteriën. Een mutatie kan allerlei uitwerkingen hebben, afhankelijk van de plaats waar ze optreedt. Ze kunnen bijvoorbeeld invloed uitoefenen op de hersens of de spijsvertering, maar de mutaties waar het veelal om draait in de avicultuur zijn mutaties die betrekking hebben op de kleur en vorm van de vogel en de structuur van zijn veren. Mutaties zijn altijd erfelijk, wat inhoudt dat de mutant zijn afwijkende eigenschap door kan geven aan zijn nakomelingen, ervan uitgaande dat de mutatie geen belemmering vormt voor een natuurlijk paar en broedgedrag.
Het doel van (kleur)mutaties:
Kijken we naar het uiterlijk van vogels, dan zien we dat hun kleuren veelal zijn aangepast aan de omgeving waar ze vandaan komen. De kleurrijke ara’s bijvoorbeeld vallen amper op in het contrastrijke tropisch regenwoud en de talrijke merels in Europa zijn zo goed als onzichtbaar tegen een zanderige bodem, waar ze zo graag vertoeven. Een goede schutkleur is voor een vogel van levensbelang, hoe minder de vogel opvalt, hoe minder de kans dat hij op een kwade dag ten prooi valt aan een roofvogel of katachtige. Toch worden er regelmatig spontaan dieren geboren die een verenpak hebben in een afwijkende kleur, en hoewel het lijkt alsof deze kleurmutaties geen enkel doel dienen en het individu alleen maar hinderen in de tijd om het bestaan, hebben ze wel degelijk een belangrijke functie voor de soort in het algemeen. De leefomgeving van vogels kan zich namelijk wijzigen in de loop van de tijd en die verandering kan zo groot zijn, dat de oorspronkelijke schutkleur de vogels weinig tot geen bescherming meer biedt. Een kleurmutatie kan dan meer dan welkom zijn om de populatie te behoeden voor uitsterven. Mutaties kunnen dan ook beschouwd worden als een handreiking van moeder natuur om de soort in staat te stellen, te overleven. Mutaties vallen in de praktijk beslist niet altijd gelukkig uit en zijn in veel gevallen zelfs volstrekt zinloos. Een parkiet heeft in de natuur bijvoorbeeld helemaal niets aan een gekruld verenpak. Alleen als een mutatie de mutant een eigenschap heeft opgeleverd waardoor hij in het voordeel is ten opzichte van soortgenoten, zal een mutatie helpen de soort, weliswaar in gewijzigde vorm, in stand te houden.
Mutaties in de avicultuur:
Vogels die onze kooien en volières bevolken, hebben geen natuurlijke vijanden. Schutkleuren hebben ze in principe niet nodig. Wordt er een levensvatbaar, vruchtbaar dier geboren met een afwijkende eigenschap en wordt deze eigenschap mooi gevonden door de eigenaar van de vogels, dan is er een grote kans dat de mutant als uitgangspunt zal gaan dienen voor een geheel nieuwe kleurslag. Zo veel mogelijk nakomelingen die de gewilde nieuwe veer of kleurafwijking laten zien of mogelijkerwijs genetisch in zich mee dragen, worden weer aan elkaar gepaard en na verloop van tijd ontstaan er een apart ras of een apart kleurslag. De talrijke kleuren van grasparkieten en de opvallende lichaamsvormen van het postuur en vorm kanarie zijn een paar bekende voorbeelden van vast gelegde mutaties of combinaties van diverse mutaties. Aan een nieuwe kleurslag in een soort ligt overigens niet altijd een mutatie ten grondslag. Ook door strenge selectie op bepaalde eigenschappen kan een nieuwe kleurslag ontstaan. Dit is het geval wanneer de kwekers hun kweekdieren streng selecteren op een bepaalde aftekening of een zo licht of zo donkere tint. Omdat mutaties steeds weer opnieuw de kop op steken en de combinatiemogelijkheden vrijwel onuitputtelijk zijn,kunnen we ook in de toekomst nog verschillende nieuwe kleuren en varianten verwachten. De beschreven kleuren en veermutaties op deze pagina vormen dan ook een beschrijving die tot dit moment van toepassing is.